عسل شهد 500 گرمی

شهد یا نکتار

مایعی مملو از قند است که درون گل‌ها، به منظور جذب جانوران گرده‌افشان تولید می‌گردد یا در خارج از گل‌ها برای تغذیه جاندارانی که با گیاه رابطه همیاری دارند تولید می‌گردد. شهد توسط غده‌هایی به نام نکتاریز (nectaries) تولید می‌گردد.

شهد از نظر اقتصادی ماده‌ای با ارزش است زیرا برای تولید عسل توسط زنبوران به کار گرفته می‌شود گذشته از این، شهد در کشاورزی و باغبانی هم مفید است و کاربرد دارد چرا که بسیاری از پرندگان شکارچی حشرات مضر همچون مرغ مگس خوار و پروانه‌ها از شهد تغذیه می‌کنند.

شهد گل ها
شهد گل مایع شیرین و معطری است که زنبورها ان را از بطن گل ها جمع اوری می کنند و غلظت ان ها امکان تبدیل ان ها به عسل را فراهم می اورد همان گونه که بعدا خواهید دید .زنبورها می توانند عسل را از طریق جمع اوری شیره ای که شته ها تولید می کنند نیز فراهم سازند . شهد معمولا به طور اساسی از اب (80در صد )و قند (20در صد) تشکیل شده است معمولا همیشه در بافت های گیاهی تجمع قند وجود دارد .

در برخی شرایط مناسب بالاخص در جریان رشد گیاه اب از طریق ریشه بالا امده و به سوی قسمت های انتهایی می رود و در این هنگام در مسیر خود این قند را حل می کند .هنگامی که این شرایط مناسب متوقف می شود که معمولا پس از توقف رشد گیاه اتفاق می افتد .جریان مایع قند دار هنوز متوقف نشده و باعث لبریز شدن ان می گردد .
به این ترتیب غدد وارد عمل شده و شیره ترشح میکنند.
این شیره ها هم نقش سوپاپ را برعهده دارند (برای تسریع یا توقف تعرق  و هم نقش پمپ را برای امکان دادن به این مایع شیرین برای خروج ایفا می کنند .اکثر این غده ها به صورت یم برجستگی در داخل گل ها قرار دارند ولی هم چنان خارج از گل ها و زیربرگ ها نیز حضور دارند . این غده ها دارای چندین مجرا هستند که از هر مجرا قطره ی کوچکی ترشح شده و در مجموع در سطح غده مقداری شیره جمع می شود.
نوع وترکیب شیره به شکل کاملا محسوسی بر حسب گلی که شیره را تولید می کند متفاوت است . همان قدر که در گیاهان تنوع وجود دارد این شیره ها نیز متفاوتند. شیره ی اقاقیا از نظر فرکتوز غنی است . شیره پیچک سرشار از گلوکوز می باشد و یا شیره ای دیگر از نظر ساکاروز غنی است .نوع قند حاکم در شهد گل خواص عسل مربوطه و خصوصا غلظت ان را مشروط می سازد (به عنوان مثال عسل هایی که از نظر فرکتوز غنی هستند ، به حالت مایع در می اند ) مسأله دیگری که نیز متغیر است غلظت ان از نظر قند و مقدار رقت ان در اب می باشد . در این مورد تغیرات قابل ملاحظه ای بر حسب شرایط اب و. هوایی می توانند بوجود بیایند . به طوری که از یک هفته تا هفته دیگر شهد یک گل می تواند دوبار کمتر قند داشته باشد .
تنها ترکیبات شهد گل تغییر نمی کند ،بلکه حجم تولید ان نیز متغیر می شود و این تغییر چون بر اهمیت عسل دهی گیاه تأثیر می گذارد ، نکته ای اساسی است .عوامل این نابرابری در تولید شهد عبارتند از :
زمان که نقش مهمی در ترشح شهد گل دارد . در اکثر موارد به نظر می رسد که بهترین زمان مناسب اواسط پیش از ظهر و یا اواخر بعد از ظهر باشد .
رطوبت خاک:این رطوبت مستقیما روی تولید شهد تاثیر می گذارد زیرا در وهله ی اول ریشه های گیاه باید اب را از زمین بگیرند و سپس قندهای موجود در بافت های گیاهی را در ان حل کرده وشهد را بوجود بیاورند .بنابراین ،اگر زمینی بیش از حد خشک باشد تولید شهد در ان کند خواهد شد . بهترین زمان هنگامی است که پس از باران هوایی گرم خشک و افتابی ایجاد شود . در این حالت خاک که توسط باران خیس شده است رظوبت خود را از طریق کانال های شهد که بوسیله ی خورشید فعال می شوند در هوا می گستراند . گاهی اوقات در تابستان تنها یگ رگبار شدید کافی است تا گیاهان شهد فراوانی را فردای ان روز که خورشید به شدت می تابد تولید کنند.

آب گیری از شهد عسلی
آب شهد عسلی بر حسب رطوبت و حرارت
عسل رسیده از 18-25در صد و به طور متوسط 22% اب دارد و وزن مخصوص ان 35/1-48/1 و متوسط 35/1 است .
عسل ماده ای به شکل کره و رس دار محسوب می شود.
100گرم شهد عسلی بعد از تبخیر 28گرم می شود یعنی سه چهارم وزن شهد عسلی از دست می رود و لذا برای تعیین وزن عسل با در دست داشتن شهد عسلی می توان ان را در 28/0ضرب کرد و این ضریب تا 36/0 بر حسب غلظت اب شهد عسلی متغیر است .

اما اب شهد عسلی هنگام تبدیل به عسل چگونه است ؟
صرف نظر از تبخیر در برابر اشعه ها یک نوع اخراج مستقیم اب به وسیله ی زنبوران به عمل می اید که اولین دفعه در سال 1868اقای باتاز در رساله ی کوچک خود به نام (حفره پرورش زنبورها ی عسل )گزارش داد:وی دید که زنبوران هنگام پرواز در هوا قطرات کوچک و ریز و سبک اب را به شکل  یک دانه ی باران به خارج پرتاب می کنند (شهد عسل وارد چینه دان می شود زنبور در خود یک جریان بر قرار می کند و بدین طریق از بین می رود .
50درصد انچه فیلتر شده در لوله های مالپیگی و بعد در امعاء زنبور که ان ها را به شکل باران کوچک به خارج پرتاب کرده است)

فرایند تبدیل شهد به عسل

در چینه دان زنبور به وسیله ی اقای م.برتوله یک نوع دیا ستاز به نام انورتین یا سوکراز کشف شد که از غدد بزاقی به دست امده است .
انورتین روی ساکاروز موجود در شهد عسلی با عمل هدراتاسون شکر را به طریق زیر به هم می زند
C12H22O11+H2O=C6H12O6+C6H12O6
لذا چینه دان زنبور یک کارخانه ی شیمیایی کوچکی است .به طریق فوق مقدار زیادی از ساکاروز شهد عسلی به قندهای ساده تر گلوکز و لولز تبدیل و درضمن شهد عسلی نیز به عسل مبدل می گردد . زنبور با سوکراز خود سه چهارم ساکاروز موجود در شهد های عسلی را تغییر می دهد و از عجایب این است که اگر ماده ای فعاله ای در گیاه بوده باشد به خصوص اگر آن ماده استفاده ی طبی شفا بخش داشته باشد بدون کاست و با خاصیت اصلی وارد عسلمی گردد یعنی انچه را گیاه خود از شفا بخشی دارا است و به شهد عسلی وارد کرده بدون کاسته شدن به عسل  وارد ساخته بلکه عسل خود ، خواص درمانی دیگر به ان می افزاید و مهمتر ان که کمیت کافی مواد شفا بخش در عسل با گذشت زمان کمبود نداشته  ان چنان که اقای کی لاس قبل از جنگ 1914یک عسل صد ساله ی روسی را که خرمایی پررنگ و غلیظ بود به دست اورد و پس از تجزیه 76-90در صد شیرینی شده و مختصر ساکاروزی در ان یافت و گفت عسل یک ماده ی زنده ای است که با گذشت زمان زنده بودن و تکاملش را از دست نمی دهد.

مبدأ عسل
در بدن انسان اعضایی است که حفراتی چند در ان دیده می شود حفره های مذکور را که گاهی بطن نام گذاری کرده اند زمانی متعلق به مراکز مغزی است به نام بطن ها ؛ همین طور حفرات یا بطن های مربوط به قلب یا وابسته به دستگاه گوارش .
چینه دان زنبور نیز یکی از بطن های زنبور عسل محسوب می شود و قسمتی از جهاز هاضمه اش به شمار می رود زیرا در ان جاست که به علت وجود ماده ای بنام «انورتین»
ساکاروز شهد عسلی تغییر می یابد یعنی یک مرحله مخصوصی از هاضمه را طی می نماید و در نتیجه ساکاروز به قسمتی گلوکز و لولز تبدیل می گردد که 70الی 75در صد شیرینی و غلظت عسل مربوط به ان است و بیشتر یا کمتری ان در دانه دانه شدن (کرانوله ) و سفت گردیدن عسل دخالت کلی دارد.